İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nü "kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği konusundaki çalışmalarından dolayı" Daron Acemoglu, Simon Johnson ve James A. Robinson'a verdi.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, Nobel Ekonomi Ödülü'nün kazananları açıklandı.
Açıklamada, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Türk Prof. Dr. Daron Acemoğlu, İngiliz Prof. Dr. Simon Johnson ve İngiliz Prof. Dr. James Robinson'un kazandığı bildirildi.
2023 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kadınların iş gücündeki yerine ilişkin çalışmalarından dolayı Harvard Üniversitesinde görevli Amerikalı Profesör Claudia Goldin kazanmıştı.
Daha önce Orhan Pamuk edebiyat, Aziz Sancar kimya alanında Nobel'in sahibi olmuştu.
Nobel Ödülleri hakkında
İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.
Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.
Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969'da verildi.
Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.
Öte yandan ödüllerin 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti.
Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.
Daron Acemoğlu kimdir?
1967 yılında Eylül ayında İstanbul Kadıköy’de doğdu. Annesi öğretmen ve müdürdü. Babası ise öğretim görevlisi ve avukattı. Acemoğlu, İstanbul Kadıköy’de bulunan Aramyam İlkokulunu tamamladıktan sonra 1986'da Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu. 15 yaşından itibaren politikaya ilgi duyduğunu söyleyen Acemoğlu, Türkiye’nin durumu dünyanın durumu, demokrasi ve az gelişmiş gibi konulara ilgi duyduğunu ve kitaplar okuduğunu belirtti.
İktisat okumaya karar veren Acemoğlu, yurtdışına gitmeye karar verdi. Galatasaray üniversitesinde Almanya eğitim alan Acemoğlu, bu arada İngilizce öğrenmeye başladı. Lisans derecesini İngiltere'nin York Üniversitesi'nde Matematiksel Ekonomi ve Ekonometri Bölümü'nde (1989) tamamladı.
Lisans eğitimi zamanında babasını kaybeden Acemoğlu, o süreç boyunca zorluklar yaşadıklarını Türkiye’ye geri dönmeyi düşündüğünü söyledi. Bankalarda staj yaptığını ama sevmediğini ve akademiye devam etme kararı alan Acemoğlu, London School of Economics’de yüksek lisans (1990) ve doktora (1992) derecelerini aldı.
1992-1993 yılları arasında London School of Economics'de ders verdi. 1993'ten itibaren akademik kariyerine ABD'de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) devam etmektedir. 2000 yılında ekonomi profesörü ve 2019 yılında da, üniversitede bir öğretim üyesine verilebilecek en yüksek unvan olan enstitü profesörü ünvanını almıştır.
Akademide büyük bir özgürlük olduğunu söyleyen Acemoğlu, siyasal ekonomi, ekonomik kalkınma, ekoomik büyüme gelir ve ücret dengesi eşitsizliği, çalışma ekonomisi, iktisat teorisi ve beşeri sermaye ve eğitim konularında çalışmalar yapar. Siyaset bilimci James A. Robinson’la yazdığı Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri (2006) ve Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri (2012) adlı eserleri çok sayıda ödüle değer görülmüştür.